Het proportionaliteitsbeginsel is een fundamenteel uitgangspunt binnen het aanbestedingsrecht. Het houdt in dat de eisen, voorwaarden en criteria die een aanbestedende dienst stelt in verhouding moeten staan tot de aard en omvang van de opdracht. Ofwel: de lat mag niet onnodig hoog liggen. Dit beginsel is bedoeld om eerlijke toegang tot aanbestedingen te garanderen en concurrentie niet onnodig te beperken.
Wat is het proportionaliteitsbeginsel?
Waarom is het proportionaliteitsbeginsel belangrijk?
Wanneer een aanbestedende dienst disproportionele eisen stelt, kunnen bepaalde partijen, vooral het mkb, onterecht worden uitgesloten. Denk aan onredelijk hoge omzeteisen, onrealistische referentie-eisen of onnodig zware certificeringsverplichtingen.
Het proportionaliteitsbeginsel beschermt inschrijvers tegen deze uitsluitingen. Door te zorgen voor een juiste balans tussen opdracht en eisen, stimuleert het principe een eerlijker speelveld en bredere markttoegang. Zo bevordert het innovatie, efficiëntie én een betere prijs-kwaliteitverhouding.
Toepassing van het proportionaliteitsbeginsel in aanbestedingen
Het proportionaliteitsbeginsel moet in alle fasen van de aanbesteding worden toegepast:
- Selectiecriteria: eisen aan ervaring, financiële draagkracht of personeel moeten in verhouding staan tot de opdracht.
- Technische specificaties: mogen geen onnodige belemmeringen vormen voor inschrijvers.
- Gunningscriteria: moeten aansluiten op de opdracht en niet onevenredig zwaar zijn.
- Contractvoorwaarden: zoals boetes of verzekeringen moeten redelijk zijn in relatie tot het contract.
De Gids Proportionaliteit geeft voor elk onderdeel handvatten, inclusief voorbeelden van disproportioneel en proportioneel handelen. Bij afwijking van de Gids moet dit gemotiveerd worden.
Proportionaliteitsbeginsel en de Nota van Inlichtingen
Als inschrijver mag je kritische vragen stellen als je vermoedt dat een eis of voorwaarde disproportioneel is. Dit kan via de Nota van Inlichtingen (NvI). Je kunt bijvoorbeeld vragen om versoepeling van een eis, onderbouwing van een criterium of toelichting op een gevraagde certificering.
Een goed gemotiveerde vraag kan leiden tot aanpassing van de aanbestedingsstukken. De aanbestedende dienst is verplicht serieus op zulke signalen in te gaan. In sommige gevallen voorkomt dit een formele klacht of bezwaarprocedure.
Ondersteuning bij inschrijven op aanbestedingen
Een succesvolle inschrijving begint bij het zorgvuldig analyseren van de aanbestedingsdocumenten, inclusief het toetsen van proportionaliteit. Acceller ondersteunt organisaties in elke fase van het aanbestedingsproces: van het interpreteren van eisen en criteria tot het opstellen van een overtuigend plan van aanpak.
Wil jij professionele begeleiding bij je inschrijving? Neem dan gerust contact met ons op.